Vergiyi hep konuşuyor ve sürekli de ödüyoruz. Türkiye’de “vergide adalet”in de tartışıldığı günlerde bu adaletsizliği oluşturan en büyük unsurlar biri olan “dolaylı vergi” nedir? Dolaylı vergiler, zenginle fakiri market sırasında nasıl eşitliyor ve devletler vergi yükünü nasıl az gelirlinin sırtına yüklüyor?
Bu lafı hepimiz hayatımızda en azından bir kez de olsa duymuşuzdur, özellikle ilkokulda. Vergi, devletler için epey önemlidir, gelirlerini buradan sağlarlar. Hatta bazı devlet kurumlarının içinde, dış duvarlarında verginin ne kadar önemli ve kutsal bir şey olduğuna yönelik sözler asılır.
Örnek mi?
Bu söze göre vergilendirilmemiş kazancınız “kutsal” değil, vergi o kadar önemli bir şey. Peki, devletler vergiyi nasıl toplar, herkesten adil şekilde mi vergi alır, yoksa belli bir sınıfın üzerine mi yükler? Bu yazı da aslında tam da bu sebeple ortaya çıktı.
Şimdi öncelikle iki vergi çeşidine değinmekte yarar var. Doğrudan vergi -siz isterseniz “dolaysız” da diyebiliriz-, kişilerin sahip oldukları gelir ve mal, mülk üzerinden alınan vergidir. Kurumlar vergisi, gelir vergisi, emlak vergisi, motorlu taşıtlar vergisi, veraset ve intikal vergisi bunlar arasında gösterilebilir.
Aracınız varsa Motorlu Taşıtlar Vergisi verirsiniz, hatta bazen iki kere verirsiniz. Aracınız yoksa bu vergiden muafsınız. Kazanmadığınız paranın vergisini vermezsiniz. Ne kadar kazanırsanız da o kadar verirsiniz. Yüzde 20’lik bir gelir vergisine tabi tutuluyorsanız, 1 milyon kazanınca 200 bin, 100 bin kazanınca 20 bin TL vergi verirsiniz.
Dolaylı vergi nedir?
Diğer bir vergi türüne ve aslında yazının esas konusuna gelince ise işler biraz değişiyor. Dolaylı vergi, kişilerin sahip oldukları mal ve servet üzerinden değil, satın aldığı mal ve hizmetler aracılığıyla kesilen vergilerdir.
Örneğin markete gittiniz, bir içecek aldınız, içeceği satın alırken ÖTV ve KDV ödediniz. Bunların hepsi dolaylı vergidir. Sadece o içeceği aldığınız için vergi ödemek zorunda kalırsınız. Servetinizin ne kadar olduğu, kaç para kazandığınız önemsizdir.
Kaynak
https://medyascope.tv/2024/06/12/ekonomi-101-dolayli-vergi-nedir/
