Ekonomist Uğur Gürses, Hazine‘nin döviz cinsi borç stokunun toplam borca oranının Haziran ayında 67,15’e yükseldiğini ve bu oranın son 20 yılın zirvesi olduğunu söyledi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre; Türkiye’nin merkezi yönetim borç stoku bu yılın temmuz ayı itibarıyla 5 yılda neredeyse 6 kat artarak 5,8 trilyon liraya yükseldi.
Ekonomist Uğur Gürses, buna düşük faiz politikası ve aşırı döviz borçlanmasının neden olduğuna dikkat çekti. Son yıllarda geleneksel para politikasından sapmanın olumsuz sonuçlarına merkezi yönetim borç stoku da eklendi.
Temmuz 2018’de 1 trilyon lira seviyesinde olan merkezi yönetim dış borç stoku, bu yılın temmuz ayı itibarıyla 5,8 trilyon liraya yükselerek neredeyse iki katına çıktı. Aynı dönemde döviz kurlarındaki sert artışın da etkisiyle döviz borç stoku 9 kat arttı.
My Economy’nin haberine göre; Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre 2023 Temmuz sonu itibarıyla Türkiye’nin merkezi yönetim borç stoku 5 trilyon 823 milyar TL oldu.
Borç stokunun 1 trilyon 917,4 milyar TL’si Türk Lirası, 3 trilyon 905,5 milyar TL’si ise döviz cinsinden oldu.
Borç stokunun 1 trilyon 80 milyar TL’si sabit faizli, 423,8 milyar TL’si değişken faizli, 413,4 milyar TL’si ise TÜFE’ye endeksli. Döviz borç stokunun yapısına bakıldığında 3 trilyon 143 milyar liranın sabit faizli, 761,8 milyar liranın ise değişken faizli olduğu görülüyor.
Toplam borç stokunun 4,22 trilyon lirası sabit faizli, 1,18 trilyon lirası değişken ve 413,4 milyar lirası TÜFE’ye endeksli oldu.
DÖVİZ BORCU ORANI 20 YILIN ZİRVESİNDE
Merkezi yönetim borç stokundaki artış son iki ayda hızlanarak rekor seviyelere ulaştı. Ekonomist Uğur Gürses, merkezi yönetim borç stokunun zirve yapmasının iki nedeni olduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Merkezi yönetim döviz borç stokunun toplam stoka oranı 2018 yılı Temmuz ayında yüzde 43,5 iken, 2023 yılı Temmuz ayında bu oran yüzde 67,1’e yükseldi.
Haziran 2023’te bu oran yüzde 67,15 seviyesine ulaştı. Bu oranlar 20 yılın rekor seviyelerine işaret ediyor.
Döviz borcunun toplam borç stokuna oranı rekor seviyede çünkü son iki aydır kurda yükseliş yaşıyoruz ama son yıllarda döviz kurlarında hızlı bir yükseliş görüyoruz.
Bu nedenle borç stokundaki artışın en belirgin unsuru döviz kurundaki patlamadır. İkincisi, 2018 yılında Cumhurbaşkanlığı rejimine geçildikten sonra büyük miktarda döviz borçlanması yapıldı.
Ve bu dövizle borçlanma, dış borç servisi ihtiyacının ötesine geçti. Şu anda döviz borcumuz Temmuz 2023 itibarıyla 145 milyar dolar, Temmuz 2018’de ise 89,9 milyar dolardı. 56 milyar dolarlık bir artış olduğunu görüyoruz.”
Gürses, döviz kuru hiç artmasa bile merkezi yönetim dış borç stokunun ciddi oranda artacağına dikkat çekerek, son dönemde bir değer kaybı olmasa bile borçtaki artışın temel sebebinin aşırı döviz borçlanması olduğunu sözlerine ekledi. . Gürses neden böyle bir yola girdiğini şöyle anlattı:
“Bunun en önemli nedeni TL faizlerinin düşürülme çabasıdır. Birincisi döviz borçlanarak TL faizlerini düşürürüz düşüncesiydi. İkincisi yapay olarak faizleri düşürüp TL’ye daha az faiz ödeyeceğiz düşüncesi vardı.
Bu ikisi parayı patlattı.” Geçtiğimiz yıl bankacılık sektörüne getirilen düzenlemelerle sabit faizli menkul kıymet alma zorunluluğunun Hazine’nin iç borç ödemelerinde ödeyeceği faizi azalttığını belirten Ekonomist Gürses, “Faizi düşürdü ama Patlayan döviz kuruyla birlikte büyük bir kur farkı ortaya çıktı.
kaynak:
