Erdoğan, Rusya’ya yardım ettiği için Minsk’e yönelik uluslararası yaptırımların ortasında Belarus ile yatırım anlaşmasını onayladı.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Salı günü, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline destek verdiği için Türkiye’nin Batılı müttefiklerinin yaptırım listesinde yer alan Beyaz Rusya ile bir yatırım teşvik anlaşmasını onayladı. Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık bu hafta Rusya ile birlikte Belarus’a yeni yaptırımlar açıkladı. Türkiye, Batı’dan farklı bir politika izleyerek Rusya’ya herhangi bir yaptırım uygulamayacağını daha önce açıklamıştı. Bununla birlikte, Ankara’nın Rusya ile Batı arasında bir denge arayışı içindeyken bir Rus müttefiki ile uzun zamandır beklenen bir anlaşmayı onaylaması hala şaşırtıcı.
Türkiye ile Beyaz Rusya arasında 2018 yılında Minsk’te imzalanan “Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşma” rutin bir ikili anlaşmadır. Anlaşmanın amacı, doğrudan yabancı yatırımı teşvik etmek ve yapılan yatırımların ev sahibi ülkenin yasalarına göre korunmasını sağlamaktır. Ayrıca anlaşma, Belarus ve Türkiye’deki yabancı yatırımların kamulaştırmaya tabi tutulabileceği yasal çerçeveye açıklık getiriyor. Nordic Monitor, Türkiye’nin şimdiye kadar 104 ülke ile benzer yatırım teşvik anlaşmaları imzaladığını öğrendi.
Erdoğan tarafından Kasım 2018’de onaylanmak üzere Meclis’e gönderilen anlaşma, o tarihten bu yana mecliste görüşülmeyi bekliyor. 23 Şubat’ta TBMM’de onaylanan anlaşma, 1 Mart’ta Erdoğan tarafından onaylandı ve anayasa gereği Çarşamba günü Resmi Gazete’de yayımlandı. Parlamento oturumu sırasında hiçbir milletvekili anlaşma hakkında konuşmadı ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 21 Şubat’ta Luhansk ve Donetsk’in egemenliğini tanıyan kararnameleri zaten imzalamış olduğu gerçeği göz önüne alındığında, muhalefet milletvekilleri bile zamansız anlaşmanın onaylanmasına hiçbir itirazda bulunmadı. Türkiye’nin bile protesto ettiği bir hareket.
Mecliste hangi yasa tekliflerinin görüşüleceğine Başkanlık Divanı karar verir. Türkiye’deki mevcut güç dengeleri dikkate alındığında, iktidar partisinin oturum gündemine alınmasını istemediği bir önerinin Meclis Başkanlığı’na sunulması mümkün görünmemektedir. Türk anayasasına göre, Erdoğan’ın meclisten geçen yasayı 15 gün içinde onaylama veya daha fazla tartışma için geri gönderme hakkı var.
Bu arada Cumhurbaşkanı Erdoğan, Pazartesi günü Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko ile telefonda görüştü. Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Erdoğan, Türkiye’nin savaşı durdurmak ve barışı tesis etmek için çaba göstermeye devam edeceğini belirtti.
Beyaz Saray Çarşamba günü, Rusya’ya ve müttefiki Beyaz Rusya’ya karşı alınan yeni bir ekonomik tedbirler listesini ayrıntılı olarak açıkladı ve Belarus’u “(Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin’in Ukrayna’yı işgalini mümkün kılmakla” kınadı. Yeni kısıtlamalar, Belarus’a ihracat kontrol politikalarını içeriyor. Dışişleri Bakanı Antony Blinken Çarşamba günü gazetecilere verdiği demeçte, “Belarus’un önemli teknolojileri ithal etme yeteneğini boğacağız” dedi. Lukashenko’nun savaşa desteği devam ederse, rejimi için sonuçları tırmanacak.”
Avrupa Birliği Çarşamba günü Beyaz Rusya’ya karşı kapsamlı ekonomik yaptırımları hızlandırdı ve Minsk’in işgaldeki rolü nedeniyle 22 üst düzey askeri yetkiliyi kara listeye aldı. Rus ordusu Belarus’u komşu Ukrayna’ya kara ve hava saldırısı için önemli bir fırlatma rampası olarak kullanıyor. Uzmanlar, Belarus ve Ukrayna arasındaki sınırın Kiev’e Donbas bölgesinden çok daha yakın olması nedeniyle Ruslar için stratejik olduğunu iddia ediyor.
Salı günü İngiltere hükümeti, Belarus’taki üst düzey askeri figürlere, özellikle de Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline katılma ve kolaylaştırmadaki rolleri nedeniyle ilk yaptırım dalgasını duyurdu. The Guardian’ın haberine göre, Belarus genelkurmay başkanı Tümgeneral Victor Gulevich ve diğer üç savunma bakan yardımcısı, iki askeri kuruluşla birlikte yaptırımlarla karşı karşıya kalacak. Uluslararası Paralimpik Komitesi Perşembe günü, Rusya ve Beyaz Rusya’dan sporcuların 2022 Pekin Kış Paralimpik Oyunları’nda yarışmasını yasakladı.
Nordic Monitor daha önce, Türkiye ile Beyaz Rusya arasındaki bir nükleer enerji anlaşmasının, geniş yoruma ve gücün kötüye kullanılmasına tabi olan açık uçlu terimler içermesi nedeniyle eleştirildiğini bildirmişti. Türk muhalefeti, anlaşmanın metninin hükümete nükleer işbirliği planlarını anlaşmanın amaç ve kapsamının ötesine genişletmek için daha geniş bir yetki verdiğini iddia etti. Ayrıca, hükümetin, parlamento tarafından onaylandıktan sonra uygun gördüğü şekilde anlaşmada değişiklik yapmak için yasama incelemesini atlamasına olanak tanır.
