Cumhuriyet Halk Partisi, başkanlık hükümet sisteminden parlamenter sisteme geçiş için üç adım öneren bir rapor hazırladı.
Cumhuriyet Halk Partisi, başkanlık hükümet sisteminden parlamenter sisteme geçiş için üç adım öneren bir rapor hazırladı. 2018 yılında Türkiye, ülkede ilk kez uygulanan ve Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan’ın Meclis aleyhine geniş yetkiler elde ettiği cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçti. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan Yardımcısı başkanlığındaki çalışma grubunun hazırladığı “Demokratik Hukuk Devleti ile Bağımsız ve Tarafsız Yargı İçin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” başlıklı raporda, nitelikli bir devlete, demokratik bir topluma ve demokratik bir topluma erişimin önemi vurgulandı. demokratik bir devlet, hukukun üstünlüğü, sosyal statü ve çevresel statü ilkelerinin vurgulanmasını gerektirir. Birinci adım, ikinci aşamada “demokratik devlet” ekseninde parlamenter sistemin anayasal çerçevesini oluşturacak “yasama, yürütme ve yargı” mercilerinin görevleriyle sınırlı bir anayasa taslağının yazılmasıdır. ve üçüncü aşama: Geniş katılım ve tartışma ile yazacağınız hak ve özgürlükleri içeren değişikliklerin bütününü yansıtan bir taslak hazırlanır.
Parlamenter sisteme uyum için cumhurbaşkanının görev ve yetkileri daraltılmalıdır. Hukuken sorumsuz olan cumhurbaşkanı, hukuken sorumlu ilgili başbakan veya bakanın yetkileri dahilindeki kararları almaktan kaçınmalı ve istisnai eylemleri anayasadaki bir sayı ile sınırlandırılmalıdır. Raporda ayrıca, cumhurbaşkanına tek başına olağanüstü hal ilan etme yetkisinin verilmemesi gerektiği de açıkça belirtildi. Cumhurbaşkanının tarafsızlığı anayasal yeminde esas olduğundan, varsa siyasi parti üyeliği sonlandırılmalıdır. Raporda ayrıca mahalli idarelerdeki seçilmişlerin ancak mahkeme kararıyla görevden alınabileceği belirtildi. Yerel yönetimler, katılımcı demokrasiyi geliştiren ve merkezi yönetimi dengeleyen bir yapıya sahip olmalıdır.
Rapor şöyle devam etti: “Siyasi Partiler Kanunu demokratik bir yapıya kavuşturulmalı ve Yüksek Seçim Kurulu yeniden yapılandırılmalıdır. Yüzde 10 barajı yükseltilmeli, aday belirleme yöntemleri demokratikleştirilmeli ve denizaşırı bir seçim bölgesi oluşturulmalıdır. Parlamentodaki her üyenin yetkileri artırılmalıdır. Tüm Genel Kurul toplantıları TRT ve internetten canlı olarak yayınlanmalıdır.” 2018’de Türkiye, iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından tasarlanan ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan’ın yetkilerini geniş ölçüde güçlendirdiği ve parlamentonun artık etkin bir role sahip olmadığı, yargının oldukça politize olduğu cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçti. Cumhuriyet Halk Partisi, konumu “sembolik” hale gelecek olan cumhurbaşkanı pahasına, TBMM’nin yetkilerini güçlendirmek için Türkiye’de uygulamaya çalıştığı parlamenter hükümet sistemi önerisi üzerinde çalıştığını açıklamıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu ay Adalet ve Kalkınma Partisi’nin düzenlediği bir konferansta, halk koalisyonunun önümüzdeki seçimlerde Meclis’te ezici bir çoğunluğa ulaşacağını ve 2023’te cumhurbaşkanlığı seçimlerini yeniden kazanacağını söylemesi dikkat çekicidir.
