DSÖ, obezite tedavisinde GLP-1 ilaçlarının kullanımına ilişkin küresel kılavuz yayınladı.
Bir milyardan fazla insanı etkileyen obezitenin giderek artan küresel sağlık sorununa çözüm bulmak amacıyla Dünya Sağlık Örgütü, tekrarlayan kronik bir hastalık olan obezitenin tedavisinde glukagon benzeri peptid-1 (GLP-1) tedavilerinin kullanımına ilişkin ilk kılavuzunu yayınladı.
Obezite her ülkedeki insanları etkiliyor ve 2024 yılında dünya çapında 3,7 milyon ölüme yol açtı. Kararlı bir adım atılmazsa, obez insan sayısının 2030 yılına kadar iki katına çıkması bekleniyor.
Dünya Sağlık Örgütü, Eylül 2025’te GLP-1 tedavilerini yüksek riskli gruplarda tip 2 diyabetin yönetimi için temel ilaçlar listesine ekledi.
Bu yeni kılavuz kapsamında kuruluş, obezite sorunu yaşayan kişilerin bu ciddi sağlık sorununu aşmalarına yardımcı olmak amacıyla bu tedavilerin kullanımı için sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve sağlık profesyonellerinin desteğini içeren kapsamlı bir yaklaşımla koşullu öneriler yayınlıyor.
Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus şunları söyledi: “Obezite, küresel çapta önemli bir sağlık sorunudur ve DSÖ, dünya genelindeki ülkelerin ve insanların obeziteyi etkili ve adil bir şekilde kontrol altına almalarını destekleyerek bu sorunu ele almaya kararlıdır. Yeni yönergelerimiz, obezitenin kapsamlı ve ömür boyu bakımla tedavi edilebilecek kronik bir hastalık olduğunu kabul etmektedir.”
“İlaçlar tek başına bu küresel sağlık krizini çözmeyecek olsa da GLP-1 terapileri milyonlarca insanın obeziteyle mücadele etmesine ve bunun zararlı etkilerini azaltmasına yardımcı olabilir.”
Obezite, karmaşık bir kronik hastalıktır ve kardiyovasküler hastalıklar, tip 2 diyabet ve bazı kanser türleri gibi bulaşıcı olmayan hastalıklar için önemli bir risk faktörüdür. Ayrıca, bulaşıcı hastalığı olan hastaların durumlarının kötüleşmesine de katkıda bulunur.
Obezitenin sağlık üzerindeki etkilerinin ötesinde, küresel ekonomik maliyetinin 2030 yılına kadar yıllık 3 trilyon ABD dolarına ulaşması bekleniyor. Kılavuzlar, bu rahatsızlığın ve ilişkili sağlık komplikasyonlarının yönetimiyle ilişkili yüksek sağlık hizmetleri maliyetlerini azaltma çabalarına yardımcı olabilir.
Obezite tedavisinde GLP-1 ilaçlarının kullanım: Dönüm Noktası Niteliğinde Politika Değişikliği
Obezite tedavisinde GLP-1 ilaçlarının kullanım: Yeni DSÖ rehberi iki önemli koşullu tavsiye içermektedir:
GLP-1 tedavileri, hamile kadınlar hariç yetişkinlerde obezitenin uzun vadeli tedavisi için kullanılabilir. Bu tedavilerin obeziteyi tedavi etme ve metabolik ile diğer sağlık sonuçlarını iyileştirmedeki etkinliği açık olsa da, uzun vadeli etkinlik ve güvenliğe ilişkin sınırlı veriler, tedavinin sürdürülmesi ve bırakılması, mevcut maliyetler, sağlık sistemlerinin yetersiz hazırlığı ve potansiyel eşitlik sorunları nedeniyle tavsiye koşulludur.
Yoğun davranışsal müdahaleler, sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite içeren yapılandırılmış programlar dâhil, GLP-1 tedavisi reçete edilen obez yetişkinlere sunulabilir. Düşük kesinlikteki kanıtlar, bu yaklaşımın tedavi sonuçlarını iyileştirebileceğini göstermektedir.
İlaç Tek Başına Obezite Sorununu Çözmeyecek
Obezite tedavisinde GLP-1 ilaçlarının kullanım. GLP-1 tedavileri obez yetişkinler için ilk etkili tıbbi seçenek olsa da, DSÖ rehberi ilaçların tek başına sorunu çözemeyeceğini vurgulamaktadır. Obezite yalnızca bireysel bir sorun değil; çok sektörlü eylem gerektiren toplumsal bir meydan okumadır. Obeziteyle mücadele için üç temel sütun üzerine kurulu kapsamlı stratejik bir yaklaşım gereklidir:
- Sağlığı teşvik eden ve obeziteyi önleyen güçlü, nüfus düzeyinde politikalarla daha sağlıklı ortamlar oluşturmak;
- Obezite ve ilişkili hastalıklar açısından yüksek risk taşıyan bireyleri hedefli taramalar ve yapılandırılmış erken müdahalelerle korumak;
- Yaşam boyu, kişi odaklı bakıma erişimi sağlamak.
Uygulama ile İlgili Hususlar
Obezite tedavisinde GLP-1 ilaçlarının kullanım. Rehber, GLP-1 tedavilerine adil erişimin önemini ve sağlık sistemlerinin bu ilaçların kullanımına hazırlanmasını vurgulamaktadır. Planlı politikalar olmadan bu tedavilere erişim mevcut sağlık eşitsizliklerini daha da artırabilir. DSÖ, üretim, karşılanabilirlik ve sistem hazırlığı konusunda küresel ihtiyacı karşılamak için acil adımlar çağrısında bulunmaktadır.
Üretimde hızlı artışa rağmen, GLP-1 tedavilerinin 2030 yılına kadar bu tedaviden fayda görebilecek kişilerin %10’undan azına ulaşması beklenmektedir. Rehber, küresel topluluğu havuzlu satın alma, kademeli fiyatlandırma ve gönüllü lisanslama gibi erişimi genişletecek stratejileri değerlendirmeye çağırmaktadır.
DSÖ’nün Eylemleri
Obezite tedavisinde GLP-1 ilaçlarının kullanım. Obezite tedavisinde GLP-1 ilaçlarının kullanım. DSÖ, obezitenin ortaya çıkardığı zorluklarla başa çıkmak isteyen üye devletlerin taleplerine yanıt olarak bu rehberi geliştirmiştir. Rehberin oluşturulma süreci, mevcut kanıtların kapsamlı analizini ve yaşam deneyimi olan kişiler dâhil geniş bir paydaş yelpazesiyle istişareleri içermiştir. Bu rehber, DSÖ’nün obeziteyi durdurmaya yönelik hızlandırma planının önemli bir çıktısıdır ve yeni kanıtlar ortaya çıktıkça düzenli olarak güncellenecektir.
2026 yılı boyunca DSÖ, en yüksek ihtiyaca sahip kişilere öncelik verilmesini sağlayacak şeffaf ve adil bir önceliklendirme çerçevesinin geliştirilmesini teşvik etmek üzere ilgili paydaşlarla yakın iş birliği içinde çalışacaktır.