Avustralya, 16 yaş altındakilerin sosyal medya kullanımını yasaklayarak bu alandaki en sert düzenlemeyi imzaladı. Benzer bir yasak Türkiye’nin de gündeminde.
Avustralya’daki yasa, 16 yaş altındakilerin sosyal medyayı kullanmasını engelliyor ve internet şirketlerine yasağın işe yaramasını sağlamak için gerekli önlemleri alma görevi veriyor.
Kabul edilen düzenleme 12 ay içinde yürürlüğe girecek. Bu süre zarfında gerekli önlemleri almayan şirketler 32 milyon dolara kadar para cezasıyla karşı karşıya kalabilir.
Kasım ayının ikinci yarısında 1.515 kişinin katılımıyla yapılan bir YouGov anketine göre, Avustralyalıların yüzde 77’si çocuklara yönelik sosyal medya yasağını destekliyor.
Benzer bir yolda olan başka ülkeler hangileri?
Türkiye, Avustralya’ya benzer bir yasak formülü üzerinde çalışırken, birçok ülkede “ebeveyn onayı” gibi alternatifler tartışılıyor.
Norveç, 15 yaş altındakilerin sosyal medyaya erişimini ebeveyn onayına bağlı hale getirmeyi planlıyor. Mevcut yaş sınırı 13.
Fransa’da 15 yaş altındakilerin sosyal medya kullanımı için ebeveyn izni gerektiren bir düzenleme 2023’te yürürlüğe girdi ancak teknik zorluklar nedeniyle henüz tam olarak uygulanmadı.
İtalya 14 yaş altındakiler için ebeveyn iznini zorunlu kılıyor.
Almanya’da aynı kural 13 ila 16 yaş arasındakiler için de geçerli ancak pratikte ne ölçüde uygulandığı bilinmiyor.
İspanya ve ABD dahil olmak üzere birçok ülkede benzer adımlar tartışılıyor.
Çin’de 2023’te 18 yaş altındakiler için cep telefonu erişiminin günde iki saatle sınırlandırılması önerildi ancak düzenlemenin sonucu hakkında güvenilir bir bilgi yok.
Türkiye hangi yolu izleyecek?
Türkiye’de üzerinde çalışılan düzenlemeyle ilgili açıklama Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu tarafından yapıldı.
Uraloğlu, önceki gün katıldığı Habertürk yayınındaki açıklamalarında, “16 yaş altındakilere disiplin cezası verilmeli, sosyal medya hesabı açamamalılar” dedi.
“Yasak kelimesini pek sevmiyorum, düzenlemedir” diyen Bakan Uraloğlu, sosyal medyanın “cinsiyetin nötrleştirilmesi, aile yapısının bozulması” gibi “sorunlara” yol açtığını savundu.
Bakan ayrıca, “haberleri sorgulamadan doğru kabul etme” davranışının genç yaşlarda daha yaygın olduğunu söyledi.
Uraloğlu, “Türkiye’de ’13’ mü olmalı’ diye tartışılıyor ama 16 doğru yaş. Ölçütü 16 olarak belirleyelim.
Sosyal medya platformlarında hesap açamamalarını şart koşacağız” dedi.
Ancak Ulaştırma Bakanı, henüz “kesin kararı vermediklerini” belirterek, hükümet olarak bir anlaşmaya vardıklarında internet şirketlerine “gerekeni yapın” diyeceklerini söyledi.
Sosyal medyaya kimlikle mi erişilecek?
Bakan, bireylerin kimlik numaralarını internet şirketleriyle paylaşmaya zorlayacak bir önlem almayı doğru bulmadıklarını belirterek, 16 yaş yasağının pratikte nasıl uygulanacağını görüştüklerini söyledi.
Sitelere abonelik sırasında yaş tespiti için bazı sorular sorulabileceğini söyleyen Uraloğlu, bir kullanıcının yaşı ilk başta doğru tespit edilemiyorsa, ileride “yapay zeka” ile yaş tespiti yapılıp hesabın kapatılmasının bir seçenek olabileceğini açıkladı.
Çocukların yüzde kaçı sosyal medyada?
Türkiye’de 16 yaş altı çocuklarda sosyal medya kullanımı oldukça yaygın.
Çocukların sosyal medya kullanımına ilişkin en kapsamlı çalışma, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından gerçekleştirilen ve sonuçları Ekim 2024’te açıklanan Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması’dır.
Araştırmaya göre Türkiye’de 6-15 yaş grubundakilerin yüzde 91,3’ü internet kullanıyor.
İnternet, yüzde 83,9 ile çoğunlukla video izlemek için tercih edilirken, aynı yaş grubunda sosyal medya kullanım oranı yüzde 66,1.
Çocukların en çok kullandığı platform yüzde 96,3 ile YouTube.Bunu yüzde 41,5 ile Instagram, yüzde 26,2 ile TikTok, yüzde 21,4 ile Snapchat, yüzde 13,6 ile Pinterest, yüzde 9,5 ile Facebook ve yüzde 4,9 ile X (Twitter) takip ediyor.
Kaynak