Sudan Ordusuna Gizli SİHA Sevkiyatı: Washington Post’un özel haberine göre, Türkiye’nin en büyük savunma sanayi şirketi Baykar, Sudan’daki iç savaşın taraflarından biri olan orduya gizli şekilde insansız hava araçları (İHA) ve füzeler gönderdi.
Gazetenin elde ettiği belgeler – mesaj kayıtları, telefon görüşmeleri, fotoğraflar, silah sevkiyat evrakları ve finansal belgeler – Baykar’ın, Birleşmiş Milletler tarafından “dünyadaki en ağır insani kriz” olarak nitelendirilen 22 aydır süren Sudan iç savaşındaki etkisini gözler önüne seriyor.
Sudan Ordusuna Gizli SİHA Sevkiyatı: En Az 120 Milyon Dolarlık Silah Ticareti
Washington Post’un incelediği resmi sözleşmelere göre Baykar, Sudan Silahlı Kuvvetleri’ne (SAF) 2023 yılında toplam değeri 120 milyon doları aşan askeri ekipman sağladı. Bu sevkiyatlar arasında sekiz adet Bayraktar TB2 İHA ve yüzlerce savaş başlığı yer aldı.
Sudan Ordusuna Gizli SİHA Sevkiyatı: Habere göre, söz konusu satış, ABD’nin Sudan ordusuna yönelik yaptırım kararından yalnızca beş ay sonra, 16 Kasım 2023’te gerçekleştirildi.
İmzalanan anlaşma, 600 adet savaş başlığı, altı TB2 SİHA ve üç yer kontrol istasyonunu içeriyor. Ayrıca Baykar, bu sistemlerin sevkiyatı ve yerinde teknik destek sağlamak için 48 kişilik bir teknik ekip göndermeyi taahhüt etti.
Sudanlı yetkililer, bu anlaşmanın ardından “Türkiye, Sudan’a en güçlü desteği sağlayan ülke haline geldi” açıklamasında bulundu.
Türk Şirketlerin Her İki Tarafla Teması
Sudan Ordusuna Gizli SİHA Sevkiyatı: Aynı haberde, başka bir Türk savunma firması olan Arca Defense’in, iç savaşta SAF’ın karşısında yer alan paramiliter grup Hızlı Destek Güçleri (RSF) ile iletişimde olduğu ileri sürüldü. Ancak Washington Post, Arca’nın RSF’ye silah sağladığına dair kesin bir bilgiye ulaşamadı.
Şirket yetkilisi, RSF’ye herhangi bir silah satışı yapılmadığını ifade etti. Ancak gazetenin yönelttiği, RSF’li üst düzey bir komutanla yapılan görüşme kayıtlarına dair soruları yanıtsız bıraktı.
Yaptırımlara Rağmen Süren Askerî İlişkiler
Sudan Ordusuna Gizli SİHA Sevkiyatı: Gazete, Baykar’ın Sudan ordusuna yaptığı bu tür sevkiyatların, hem ABD’nin hem de Avrupa Birliği’nin yürürlükteki yaptırım kararlarıyla çelişebileceğine dikkat çekiyor. Bu bağlamda, Türkiye menşeli savunma şirketlerinin Afrika’daki çatışmalarda oynadığı rol, uluslararası hukuk açısından da sorgulanmaya başladı.
Sudan’da Nisan 2023’ten bu yana aralıksız süren iç savaş, on binlerce kişinin ölümüne ve milyonlarca insanın yerinden edilmesine yol açtı.
Sudan’daki İç Savaşın Kökleri Nereye Dayanıyor?
Sudan’da bugün yaşanan kanlı iç çatışmaların temelleri, 2019 yılında halkın otoriter yönetime karşı başlattığı isyana uzanıyor.
Sudan Ordusuna Gizli SİHA Sevkiyatı: Ülkeyi 30 yıl boyunca demir yumrukla yöneten Devlet Başkanı Ömer El Beşir, kitlesel protestolar sonucunda görevden alındı. Sudan halkı, bu adımı demokrasiye geçişin başlangıcı olarak görüyordu.
Beşir’in devrilmesinin ardından sivil temsilciler ile ordu arasında geçici bir iktidar paylaşımı oluşturuldu. Ancak bu kırılgan denge, 2021 yılında Ordu Komutanı General Abdulfettah el-Burhan’ın gerçekleştirdiği askeri darbeyle bozuldu.
Darbe ile birlikte demokratik geçiş süreci kesintiye uğradı ve ülke yeniden askeri kontrol altına girdi.
Sudan Ordusuna Gizli SİHA Sevkiyatı: O dönemde General Muhammed Hamdan Dagalo’nun liderliğini yaptığı paramiliter Hızlı Destek Güçleri (RSF), başlangıçta El-Burhan’ın iktidarına destek veriyordu.
Ancak zamanla taraflar arasında ciddi anlaşmazlıklar baş gösterdi. Özellikle RSF’nin yaklaşık 100 bin kişilik gücünün orduya nasıl entegre edileceği ve bu süreci kimin yöneteceği konusundaki çekişme derinleşti.
Bu güç mücadelesi, nihayetinde 15 Nisan 2023’te kapsamlı bir iç savaşa dönüştü ve o tarihten itibaren Sudan, iki generalin liderliğindeki rakip güçlerin sahada çatıştığı kanlı bir savaşın içine sürüklendi.
Madene Erişim Karşılığında Silah Desteği
Ortaya çıkan belgeler, Sudan’daki silah anlaşmalarının yalnızca askeri boyutla sınırlı olmadığını, aynı zamanda doğal kaynaklar üzerindeki bölgesel rekabetle de yakından bağlantılı olduğunu gözler önüne seriyor.
Sudan Ordusuna Gizli SİHA Sevkiyatı: Baykar’ın Sudan ordusuna gerçekleştirdiği insansız hava aracı satışlarının ardından yürütülen temaslarda, şirket yöneticileri, Sudan ordusundaki üst düzey yetkililerin Türk firmalarına bakır, altın ve gümüş madenlerine erişim hakkı tanımayı değerlendirdiklerini dile getirdi.
Öte yandan, Kızıldeniz kıyısında yer alan stratejik Abu Amama Limanı’nın inşaatı ve işletme haklarına ilişkin bazı belgeler de gün yüzüne çıktı.
Nitekim geçtiğimiz ay, Sudan ve Rusya dışişleri bakanları, Rusya’nın Port Sudan’da bir deniz üssü kurmasına olanak sağlayacak bir anlaşmaya vardıklarını kamuoyuna açıkladı.
Sudan’da İç Savaşın Bedelini Siviller Ödüyor
Sudan’da süregelen iç savaş, sivil halk için her geçen gün daha büyük bir felakete dönüşüyor. BBC tarafından yayımlanan bir araştırmaya göre, Hızlı Destek Güçleri (RSF) kısa süre önce El Seriha kentinde en az 80 sivili öldürdü. Birleşmiş Milletler’in hazırladığı raporda ise bu sayının 124’e ulaştığı belirtiliyor.
Sudan Ordusuna Gizli SİHA Sevkiyatı: Tanık ifadelerine göre silahlı milisler, kentten kaçmaya çalışan sivillere ateş açtı. RSF üyeleri yalnızca öldürmekle kalmayıp, işkence ettikleri kişilerin görüntülerini sosyal medyada paylaşarak aşağılayıcı bir tutum sergiliyor. Savaşın başlangıcından bu yana, milislerin rehin aldıkları sivilleri fidye karşılığında serbest bıraktığı da biliniyor.
Kıtlık Kapıda: Açlık Her Yeri Sardı
Savaşın yıkıcı etkileri yalnızca şiddetle sınırlı değil. Gıda krizinin ulaştığı boyutlar alarm verici düzeyde. Küresel Açlık İzleme Sistemi (IPC), Sudan’daki beş bölgede kıtlığın başladığını ve bu durumun yakın zamanda on bölgeye yayılabileceğini duyurdu.
Özellikle Zamzam Mülteci Kampı’ndaki durum oldukça vahim. Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF), kampta her gün ortalama 13 çocuğun açlıktan hayatını kaybettiğini açıkladı. Reuters’ın analiz ettiği uydu görüntülerine göre kamp çevresine son 17 ayda 1200’den fazla yeni mezar kazıldı.
Hayatta kalmak için ağaç yapraklarıyla beslenen kamp sakinlerinin sayısının 300 bin ila 800 bin arasında olduğu tahmin ediliyor. Bölgedeki güvenlik sorunları nedeniyle insani yardım kuruluşları ise kampa ulaşmakta büyük zorluk çekiyor.