Türkiye’de yoksulluk oranı: Resmi verilere göre Türkiye’de ailelerin yüzde 21,2’si yoksulluk içinde yaşıyor.
Hükümet 2025 yılını “Aile Yılı” ilan ederken, Türkiye İstatistik Kurumu’nun “Aile İstatistikleri 2024” raporunda yer alan verilere göre, Türkiye’de hanelerin yüzde 21,2’si yoksullukla mücadele ederken, kalabalık ailelerde bu oran yüzde 26,9’a çıkıyor.
Raporda, hanelerin üçte birinin kötü ve sağlıksız konut koşullarında yaşadığı, hanelerin yüzde 31,3’ünün çatı akması, duvarların nemli olması veya pencere çerçevelerinin çürümesi gibi sorunlarla karşı karşıya kaldığı belirtildi.
Nüfusun yüzde 30,2’si yalıtımın yetersiz olması nedeniyle ısınma sıkıntısı yaşarken, hanelerin yüzde 10,7’si suç veya şiddete maruz kaldı.
Ayrıca, bunların yüzde 21,7’si trafik veya sanayi nedeniyle hava veya çevre kirliliğinin olduğu bölgelerde yaşıyor.
Raporda ayrıca vatandaşların yüzde 28’inin kiracı olduğu, sadece yüzde 56,1’inin ise kendilerine ait konutta yaşadığı ortaya çıktı.
Türkiye’de yoksulluk oranı: Türkiye’de gençliğin acısı
Raporda, ekonomik krizin gençler üzerindeki etkisine yer verilirken, artan kiralar ve düşen ücretler nedeniyle 25-29 yaş aralığındaki bekar gençlerin anne-babalarıyla birlikte yaşama oranının yüzde 72,6’ya çıktığı belirtildi. Bu oranın yüzde 44,8’ini erkekler, yüzde 27,9’unu ise kadınlar oluşturuyor.
Öte yandan dünya dijital dönüşüm ve yapay zekayı tartışırken, Türkiye’de hanelerde dizüstü bilgisayar veya tablet gibi taşınabilir bilgisayarlara sahip olanların oranı yüzde 45,2’ye yükselirken, hanelerin yüzde 54,8’inde bu tür cihazlar bulunmuyor.
Aileler küçülüyor, bekarların oranı yüzde 20’lere çıkıyor
Ekonomik krizin yaygın etkisi, ailelerin küçülmesini ve vatandaşların çocuk sahibi olmaktan korkmasını ortaya koydu.
Türkiye’de yoksulluk oranı: Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2008 yılında 4 kişi olan ortalama aile büyüklüğü geçen yıl 3,11 kişiye düştü. Tek kişilik hanelerin oranı da 2016’da yüzde 14,9’dan 2024’te yüzde 20’ye yükseldi.
Verilerde ayrıca 2024 yılında toplam 26 milyon 599 bin 261 hanenin, 6 milyon 726 bin 583’ünde en az bir kişinin 65 yaş üstünde olduğu, bunun da “yaşlı nüfus” olarak sınıflandırıldığı görüldü.
Türkiye’de yoksul nüfusun 2024’e kadar artacağı öngörülüyor
Son verilere göre Türkiye’de yoksulluk oranı içinde yaşayanların sayısı 2024 yılına göre artmıştır. Yoksulluk, kişi başına düşen ortalama kullanılabilir gelirin %50’si ve %60’ı baz alınarak hesaplanmıştır:
Türkiye’de yoksulluk oranı: Kişi başına düşen ortalama kullanılabilir gelirin yüzde 50’sine göre yoksul sayısı 10 milyon 379 bin kişiye ulaştı.
Ortalama gelirin yüzde 60’ı esas alındığında yoksul sayısı 16 milyon 739 bin kişiye ulaştı.
Aile türüne göre yoksulluk oranları
Aile tipine bakıldığında yoksulluk oranları farklı şekilde değişmektedir:
Tek kişilik haneler (sadece bir kişiden oluşan): Yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,8 puan azalarak %6,5 oldu.
Birden fazla kişinin yaşadığı, ancak çekirdek aile yapısı bulunmayan haneler (geniş veya geleneksel olmayan birlikte yaşama gibi): Yoksulluk oranı 3,1 puan artarak %10,8’e çıktı.
Çekirdek aileler (yani, baba, anne ve çocuklardan oluşan geleneksel aile):
Çekirdek ailelerde diğer üyelerin (örneğin büyükanne ve büyükbaba) de bulunması durumunda yoksulluk oranı 0,9 puan artarak yüzde 17,9’a çıktı.
Sadece anne, baba ve çocuklardan oluşan çekirdek ailelerde yoksulluk oranı 0,1 puan artarak yüzde 13,4’e çıktı.
En yüksek yoksulluk oranı, eğitimini tamamlamayanlar arasında görülüyor
Kişi başına düşen ortalama kullanılabilir gelirin yüzde 50’si esas alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, eğitimini tamamlamayanlarda yoksulluk oranı yüzde 24,7 olurken, ortaöğretimden az eğitim alanlar arasında yoksulluk oranı yüzde 13,6, ortaöğretim veya dengi okul mezunları arasında ise yüzde 7,4 oldu. Yükseköğrenim mezunları arasında ise yoksulluk oranı yüzde 2,7 ile en düşük seviyede yer aldı.
Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanların oranı ise %29,3
Türkiye’de yoksulluk oranı veya sosyal dışlanma riski altında olan kategori, göreli yoksulluk, maddi ve sosyal yoksunluk ya da düşük iş yoğunluğu göstergelerinden en az birinden yoksun olan kişileri ifade eder.
Geçen yılki sonuçlara göre yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olan bireylerin oranı yüzde 29,3 idi. Bu oran yaş gruplarına göre dağıtıldığında 0-17 yaş grubunda bu oran %38,9, 18-64 yaş grubunda bu oran %26,3, 65 yaş ve üzeri grupta ise bu oran %23,3 olarak gerçekleşti.
Nüfusun yüzde 4,3’ü dört yıl içinde yoksulluktan kurtulamadı
Dört yıllık veriler kullanılarak yoksulluk süresi incelendiğinde, medyan gelirin %50’si esas alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, son dört yılda bireylerin %10,1’inin en az bir yıl, %6,5’inin iki yıl, %4,3’ünün üç yıl, %4,3’ünün ise dört yıl en az bir yıl yoksulluk içinde kaldığı görülmektedir. Buna karşılık, bu dönemde nüfusun yüzde 74,8’i yoksulluk sınırını aşmadı.
Nüfusun %31,3’ü kötü barınma koşullarında yaşıyor
Kurumsallaşmamış konutlarda yaşayanların yüzde 31,3’ü çatı akması, duvarların nemli olması, pencere çerçevelerinin çürümesi gibi sorunlarla karşı karşıya kalırken, yüzde 30,2’si evlerinde yalıtım eksikliği nedeniyle ısınma sorunu yaşadığını, yüzde 21,7’si ise trafik, sanayi veya diğer çevresel sorunlardan kaynaklanan hava kirliliğine maruz kaldığını belirtti.