Merkez bankasının döviz rezervlerinin negatif hale gelmesi, ticaret açığının genişlemesi, turizm sektörünün gelirlerinin düşmesi ve borcunun 1 milyar Euro’ya ulaşması ile Türk devlet servet fonu ülkedeki en büyük finansman kaynağına dönüştü.
Bir Sozco katibi ve vergi uzmanı olan Nadim Türkman’a göre, fonun bilançosu 2019’da büyük bir darbe aldı ve geçen yıl daha fazla borcun 1 milyar euro daha ağır basması ve gelirlerin azalmasıyla bu mali sıkıntılar şiddetlendi. Türkman, “Fon ticari bir kurum olsaydı, teknik olarak iflas etmiş olurdu,” dedi. “Sermaye aramanız gerekiyor … Bu pek sürdürülebilir bir durum değil.”dedi. Fonun net kârı 2019’da yıllık yüzde 48 düşüşle 8,85 milyar liraya (1,19 milyar dolar) düştü. Geçen yıl Covid-19 salgını ve liranın değer kaybetmesi nedeniyle maliyetlerin artmasıyla finansal durumunun kötüleştiği görülüyor. Suzco, gelirden daha hızlı olduğunu bildirdi.َ
Türkman, üç ana devlet bankasını içeren fon tarafından kontrol edilen bankaların mali durumunun 2020’de fonun bilançosunda keskin bir bozulmaya yol açmış olabileceğini söyledi. Fondaki borcun çoğunun Bu şirketlerden dolayı ve bu kısa vadeli borçlanmanın vadeleri büyük bir limite bağlıdır. Devlet tarafından işletilen Türk bankaları, Ziraat, Vakıf Bankası ve Halkbank, 2020’de işletmelerin ve tüketicilerin kredi patlamasına öncülük ederek ucuz kredi sağlayarak ve kötü kredilerin yeniden yapılandırılmasına yardımcı oldu. Bankalar, döviz takaslarıyla dolar karşısında rekor düşüşler yaşarken merkez bankasının lirayı savunmasına da yardımcı oldu.
Devlet tarafından işletilen Türk bankaları, Ziraat, Vakıf Bankası ve Halkbank, 2020’de işletmelerin ve tüketicilerin kredi patlamasına öncülük ederek ucuz kredi sağlayarak ve kötü kredilerin yeniden yapılandırılmasına yardımcı oldu. Bankalar, döviz takaslarıyla dolar karşısında rekor düşüşler yaşarken merkez bankasının lirayı savunmasına da yardımcı oldu. Türkiye Varlık Fonu 2016 yılında kurulmuştur ve daha önce Hazine tarafından kontrol edilen ülkenin en büyük devlet şirketlerine ev sahipliği yapmaktadır. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, seçimlerde genişletilmiş yürütme yetkilerini kazandıktan sonra 2018’de cumhurbaşkanı oldu.
Muhalefet siyasetçileri, iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) devlet şirketlerini meclis denetiminden uzaklaştırdığını ve bu nedenle bütçelerinin şeffaf olmadığını söylüyorlar.Ana muhalefet partisi CHP’nin milletvekili Özgür Karapat, fonun başlangıcından bu yana “borç batağına” gömüldüğünü söyledi.Karapat, fonun mevcut mali durumu hakkında çok az detayın bilindiğini, ancak 2020 yılında ekonomiye krediler pompalandığını, bunun da bankacılık sisteminin 2019’daki 2,73 trilyon liraya kıyasla 3,77 trilyon lira borçlu olduğu anlamına geldiğini söyledi. borç krizi bu yıl da devam edebilir.
