Türkiye’nin hukukun üstünlüğü endeksindeki sıralaması son 10 yılda geriledi. Türkiye, Dünya Adalet Projesi (WJP) endeksinde 118. sıraya geriledi. Temel haklar konusunda ise 134. sırada yer aldı. Türkiye, endekste son on yılda en kötü performansı gösteren ikinci ülke konumunda.
2015 yılında 80. sırada yer alan Türkiye, son on yıldaki bu düşüşle toplamda 38 sıra geriledi.
Endeks, ülkeleri sekiz temel alanda 0 ile 1 arasında değerlendiriyor: hükümet yetkilerinin sınırlandırılması, yolsuzlukla mücadele, açık yönetim, temel haklar, kamu düzeni ve güvenliği, düzenleyici yaptırımlar ve medeni ve ceza adaleti. 1 puanı, hukukun üstünlüğünün en güçlü olduğu noktayı temsil ediyor.
Hukukun üstünlüğünün sağlanması
Türkiye’nin hukukun üstünlüğü endeksindeki sıralaması. WJP verilerine göre Türkiye, Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgesindeki 15 ülke arasında 14. sırada yer alıyor. Ayrıca, üst-orta gelir grubundaki 41 ülke arasında 37. sırada yer alıyor.
Puanın 2015’teki 0,46’dan 2025’te 0,41’e düşmesi, kademeli düşüşün devam ettiğini gösteriyor. Özellikle 2016’daki darbe girişiminin ardından Türkiye, endekste keskin bir düşüş yaşadı ve tek bir yılda 19 sıra geriledi.
Dünya Adalet Projesi (WJP), bu yıl 68 ülkenin hukukun üstünlüğü performansında gerileme yaşadığını ve “küresel hukukun üstünlüğü çöküşünün hızlandığını” belirtti.
“Temel haklar” kategorisi Türkiye’nin en zayıf olduğu kategoriydi. Türkiye, özellikle ifade özgürlüğü, yargı bağımsızlığı ve toplanma hakkı gibi alanlarda düşük puan alarak 143 ülke arasında 134. sıraya geriledi.
Bu kategori şunları içeriyor: ayrımcılık yasağı, yaşam hakkı, adil yargılanma hakkı, ifade ve inanç özgürlüğü, özel hayatın gizliliği hakkı, toplanma ve örgütlenme özgürlüğü ve işçi hakları.
WJP’ye göre, ifade özgürlüğüne getirilen kısıtlamalar ve yargı üzerindeki siyasi etki, Türkiye’nin bu kategorideki zayıf performansının temel nedenleridir.
Türkiye’nin hukukun üstünlüğü endeksi: 2024-2025 döneminde Türkiye’nin puanı %1,9 düştü
Türkiye’nin hukukun üstünlüğü endeksi: 2024-2025 döneminde Türkiye’nin puanı %1,9 düştü. Bu durum, Türkiye’yi Sırbistan’dan sonra küresel olarak en kötü performans gösteren ikinci ülke haline getirdi.
Macaristan ve Burkina Faso %2, ABD ve Meksika %2,8, Sudan %4,4 ve Rusya %4,9 kaybederken, Dominik Cumhuriyeti %2,1’lik artışla en fazla iyileşme gösteren ülke oldu.
Rapor, yargı bağımsızlığı, sivil toplum alanı, yolsuzlukla mücadele çalışmaları ve hesap verebilirlik göstergelerinde küresel bir düşüşe işaret ediyor.
143 ülkeyi kapsayan WJP anketi, 64.000 hane ve 3.800 hukuk uzmanıyla yapılan görüşmelere dayanıyor.
Katar, bu yıl ilk kez endekse dahil edildi. WJP raporu aynı zamanda Şeffaflık Uluslararası ve Freedom House gibi örgütler için de bir değerlendirme kaynağıdır.
Örgüt, Türkiye’de yolsuzluk iddiaları ve yargı sistemine yönelik siyasi baskıların ülkenin sorunlarını doğrudan ve olumsuz etkilediğini vurguladı.